Τετάρτη 18 Ιανουαρίου 2012

ΗΠΑ και Ιράν προς θερμή σύγκρουση;


Άδεια άφησαν τα ράφια των καταστημάτων της Τεχεράνης οι Ιρανοί μετά την υποτίμηση του περσικού ριάλ κατά 30%, ενώ οι μισές επιχειρήσεις μεταποίησης στις βιομηχανικές ζώνες της χώρας διέκοψαν τη λειτουργία τους λόγω έλλειψης εισαγόμενων πρώτων υλών, όπως και κεφαλαιουχικού εξοπλισμού. Ωστόσο, πίσω από την οικονομική αναταραχή φαίνεται να βρίσκεται η κλονιζόμενη ισορροπία  δυνάμεων στη Μέση Ανατολή. Κύριος συντελεστής της ανατροπής της ισορροπίας δυνάμεων είναι η επιμονή του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα σε συνδυασμό με την ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων, που θα θέσουν υπό απειλή ολόκληρη τη Μέση Ανατολή και τμήμα της Ευρώπης. Μια τέτοια κατάσταση δεν είναι δυνατόν να γίνει ανεκτή από το Ισραήλ και τις ΗΠΑ και είναι βέβαιο ότι θα αντιδράσουν δυναμικά με τις στρατιωτικές δυνατότητες που έχουν στη διάθεσή τους.
Όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές προσπαθούν να αποτρέψουν τον αντίπαλό τους από δυναμική δράση. Ωστόσο, και μόνη η προσπάθεια αυτή είναι επικίνδυνη, αφού θέτει τους αντιμαχόμενους σε αυξανόμενο κίνδυνο κάποιας ανεξέλεγκτης εξέλιξης.
Οι ΗΠΑ δείχνουν να σκέπτονται να ακολουθήσουν την περσινή προτροπή του βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας «να κόψουν το κεφάλι του φιδιού» και συγκεντρώνουν δυνάμεις μαζί με το Ισραήλ. Ήδη οι ΗΠΑ και το Ισραήλ αρχίζουν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις που θα αποβλέπουν στην άμυνα ενάντια στα περσικά πυραυλικά συστήματα και στην εξοικείωση με το αντιβαλλιστικό σύστημα Arrow, το οποίο σχεδιάσθηκε από τους Ισραηλινούς ειδικά για την αντιμετώπιση των ιρανικών βαλλιστικών πυραύλων στη στρατόσφαιρα. Η κλιμάκωση των εντάσεων χαρακτηρίζεται από την προειδοποίηση του διοικητή της ναυτικής δύναμης της Ισλαμικής Επαναστατικής Φρουράς για κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ. Τα Στενά αυτά είναι η έξοδος του Περσικού ή Αραβικού Κόλπου και από εκεί διοχετεύονται σημαντικές ποσότητες πετρελαίου που ανέρχονται στο 20% περίπου της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής. Αν συμβεί κάτι τέτοιο θα σημαίνει νέα παγκόσμια οικονομική κρίση πρωτοφανών διαστάσεων ως αποτέλεσμα οξείας ενεργειακής κρίσης.
Βέβαια, το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ θα στερήσει το Ιράν από οποιαδήποτε δυνατότητα εξαγωγής του πετρελαίου του, η εξαγωγή του οποίου καλύπτει το 50% περίπου του προϋπολογισμού του. Γι΄ αυτό η απειλή φαίνεται να είναι η απάντηση στην επικείμενη απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για εμπάργκο του πετρελαίου του Ιράν και θα εφαρμοσθεί μόνο και εφ΄ όσον η Ευρωπαϊκή Ένωση θα επιβάλει το εμπάργκο αυτό. Στην περίπτωση αυτή το Ιράν υπολογίζει ότι δεν θα έχει να χάσει τίποτε με το να αποκλείσει τα Στενά του Ορμούζ. Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για εμπάργκο κατά του Ιράν έχει γίνει απαραίτητη μετά την επιβεβαίωση της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας ότι πράγματι το Ιράν επιδιώκει την κατασκευή πυρηνικών όπλων, πράγμα που το ίδιο συνεχίζει να αρνείται. Μετά από αυτό η τιμή του πετρελαίου στη διεθνή αγορά βρίσκεται και πάλι σε άνοδο. 
Η κλιμακούμενη κρίση είναι αποτέλεσμα της προόδου που φαίνεται να σημειώνεται στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και τις πυραυλικές δυνατότητες του Ιράν. Παρά τα ηλεκτρονικά αντίμετρα και τις δολοφονίες των ιρανών επιστημόνων από τις μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ το Ιράν εγκατέστησε ένα καινούργιο εργοστάσιο όπου συστήματα φυγοκέντρισης εμπλουτίζουν φυσικό ουράνιο για χρήση σε πυρηνικά όπλα. Το εργοστάσιο αυτό βρίσκεται σε υπόσκαπτη θέση κάτω από ένα ισχυρά οχυρωμένο ύψωμα κοντά στην ιερή πόλη Κομ. Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι το Ιράν βρίσκεται σε χρονική απόσταση εξ μηνών από την απόκτηση πυρηνικών όπλων, χρονικό διάστημα που φαίνεται επικίνδυνα σύντομο.
Όπως αναλύεται σε πρόσφατο άρθρο της έγκυρης πολιτικής έκδοσης Foreign Affairs οι ΗΠΑ φαίνεται να έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ανάσχεση της πυρηνικοποίησης του Ιράν στην τρέχουσα φάση προετοιμασίας θα είναι σχετικά εύκολη επιχείρηση. Πολύ πιο εύκολη από ανάλογη επιχείρηση, εάν αφεθεί το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα και γίνει μέλος της λέσχης των πυρηνικών δυνάμεων.
Η ανάληψη δράσης από μέρους των ΗΠΑ είναι επιπλέον αναγκαία για να στηρίξει την κλονιζόμενη εμπιστοσύνη των συμμάχων τους στη Μέση Ανατολή και ειδικά της Σαουδικής Αραβίας η οποία περιμένει από τις ΗΠΑ να τηρήσει τη συμφωνία τους και να της εξασφαλίσει προστασία απέναντι στο απειλητικό σϊιτικό Ιράν.